Dutchhelmets

Casque Adrian (m15)

Hieronder is beknopt de helm m15 Adrian beschreven, zoals deze bij de Nederlandse Krijgsmacht in gebruik is geweest. Wilt u meer hierover weten, dan adviseer ik u graag om het boek ‘De Nederlandse stalen helm 1916-1992’ aan te schaffen.

Gedurende de eerste wereld oorlog werden de ontwikkelingen van tactiek, materieel en uitrusting door de verschillende strijdende partijen en het ontplooien ervan  nauwlettend in de gaten gehouden door Nederland.

Het viel op dat, gedurende de gevechten aan de verschillende fronten, er vele gewonden en doden waren als gevolg van verwondingen aan het hoofd. Er werd daarom besloten om een stalen helm in te voeren voor de Nederlandse Krijgsmacht. Er zou niet alleen een eigen helm worden ontwikkeld, maar er zou ook in het buitenland gezocht worden naar een geschikte helm.

In februari 1916 werd begonnen met het ontwikkelen van een eigen stalen helm door het Staatsbedrijf der Artillerie Inrichtingen. Gedurende deze eerste ontwikkelingen en beproevingen van de Nederlandse helmen werd in april en mei 1916 de eerste beproevingen gehouden door de Artillerie Inrichtingen met de Franse casque (helm) m15 Adrian. Deze eerste beproevingen toonden aan dat de kwaliteit van de m15 Adrian niet voldeed aan de Nederlandse eisen. De m15 Adrian helmen die geleverd werden voor deze eerste beproevingen waren allen Bleu Brillant van kleur, ook wel Bleu Horizon genoemd.

Ondanks dat de Franse helm al tijdens de proeven in 1916 niet aan de eisen had voldaan, verzocht de opperbevelhebber van de Land- en Zeemacht, generaal C.J. Snijders, op 7 juni 1916 om 10.000 Franse helmen te bestellen. De Franse regering gaf in juni 1916 al vrij snel toestemming en op 31 januari 1917 ontving de directeur van de Artillerie Inrichtingen de eerste zending.

Ook deze Franse helmen waren niet goed genoeg, ze werden afgekeurd en het merendeel opgeslagen in het Centraal Magazijn van Militaire Kleding en Uitrusting in Amsterdam (Centraal Magazijn). Een klein deel werd tot 1922 onofficieel gebruikt door Nederlandse militairen.

Begin jaren ’30 werden de meeste m15 Adrian helmen uitgeleverd aan Burgerwachten. Deze helmen werden zowel in het glimmend zwart als in donker mat groen overgeverfd, afhankelijk van de eenheid. Ook werd een deel van de helmen voorzien van Nederlandse binnenwerken en/of kinriemen.

Kenmerkend aan de Nederlandse m15 Adrian, is het ontbreken van de twee sleuven voorop en een embleem. Belangrijk is om te weten dat zowel Italië alsook Turkije eenzelfde uitvoering van de m15 Adrian hebben gedragen. Het is dan niet mogelijk om enkel aan het ontbreken van de 2 sleuven te bepalen of het een Nederlandse helm betreft. De achtergrond ervan zou bekend moeten zijn.

De m15 Adrian helmen die vanaf 31 januari 1917 aan de Nederlandse Krijgsmacht werd geleverd, waren zowel in de typische Franse kleuren Bleu Brillant en Gris Mat geleverd.

Na een uitvoerige kijk en vergelijk onderzoek ben ik tot de conclusie gekomen dat in ieder geval vier Franse fabrikanten, m15 Adrian helmen hebben geleverd aan de Nederlandse Krijgsmacht. Ook heb ik met zekerheid kunnen vaststellen dat de m15 Adrian in de 3 verschillende schaalmaten door de Nederlandse Krijgsmacht werd ingevoerd. Dit zijn de helmschalen in de maten A (54-56 cm), B (57-59 cm) en C (60-62 cm).

Elke schaalmaat had weer drie verschillende maten binnenwerken, namelijk:

• Maat A helmschalen met binnenwerken in de maten 54 (A1), 55 (A2) en 56 (A3),
• Maat B helmschalen met binnenwerken in de maten 57 (B1), 58 (B2) en 59 (B3),
• Maat C helmschalen met binnenwerken in de maten 60 (C1), 61 (C2) en 62 (C3).

Tijdens mijn onderzoek heb ik niet kunnen vaststellen of alle maten binnenwerken door de Nederlandse Krijgsmacht werden ingevoerd. Naar alle waarschijnlijkheid is dit wel het geval geweest.

Ik heb niet met zekerheid kunnen vaststellen dat Dupeyron maat A helmschalen heeft geleverd aan de Nederlandse Krijgsmacht, maar dit is zeer waarschijnlijk wel het geval geweest. Bij geen van de door mij onderzochte maat A helmschalen heb ik namelijk een productiestempel kunnen onderkennen om dit met zekerheid te kunnen vaststellen. De door mij onderkende kenmerken wijzen wel aan op productie door Dupeyron.

Ik heb met zekerheid kunnen vaststellen dat in ieder geval REFLEX maat B helmschalen heeft geleverd aan de Nederlandse Krijgsmacht. Bij het overgrote deel van de door mij onderzochte maat B helmen heb ik een REFLEX stempel kunnen onderkennen in de helmbol. Ik heb gedurende mijn onderzoek geen andere fabrikanten kunnen ontdekken die maat B helmen geleverd heeft aan de Nederlandse Krijgsmacht, ook niet het vermoeden dat andere fabrikanten maat B helmen heeft geleverd aan de Nederlandse Krijgsmacht.

Vwb de opvulstukken, heb ik een maat B helm onderzocht met een binnenwerk maat 58 met twee geplaatsten opvulstukken aan de zijkanten.

Bij de maat C helmschalen heb ik in ieder geval twee fabrikanten onderkend, namelijk Compagnie Coloniale en JAPY, die helmen hebben geleverd aan de Nederlandse Krijgsmacht.

Bij mijn onderzoek heb ik kunnen vaststellen dat de helmen van Compagnie Coloniale gestempeld zijn in de helmbol. Bij de enige JAPY helm die ik heb onderzocht heb ik geen stempel kunnen vinden doordat de helm overgeschilderd is. De JAPY helm is wel makkelijk te herkennen aan de typische gesoldeerde bevestiging van de 2 scherm helften. Alleen JAPY heeft deze methode gebruikt.