Dutch civil helmets
Helmen gebruikt door de Luchtbeschermingsdienst (LBD), Bescherming Bevolking (BB) en Bedrijfzelfbescherming (BZB)
Verschillende helmen gebruikt door de Luchtbeschermingsdienst
De Luchtbeschermingsdienst (Dienst ten bate van de Luchtbescherming)
De Eerste Wereldoorlog luidde een nieuwe periode in de oorlogvoering in door het gebruik van chemische strijdmiddelen. Het gebruik van chemische strijdmiddelen vergrootte de kans op burger slachtoffers en daarom voelde de Regering zich verplicht om deze ontwikkeling in het oog te houden en maatregelen te treffen om zich te verdedigen tegen het gevaar van een chemische oorlog.
In 1927 werd de "Aanwijzingen luchtbeschermingsdienst" uitgegeven. Hierin werd aangegeven dat in geval Nederland in een oorlog werd betrokken, vijandelijke luchtstrijdkrachten mogelijk naast militaire doelen ook burgerdoelen zouden aanvallen. In de jaren twintig en dertig verwachten veel Europese militairen en politici dat steden in toekomstige oorlogen grootschalig gebombardeerd zouden worden. In de Eerste Wereldoorlog hadden vooral Oostenrijk en Duitsland bombardementen uitgevoerd op onder andere Londen. De latere Italiaanse bombardementen in Ethiopië en in de Spaanse Burgeroorlog, onder andere op Madrid en Guernica, bevestigden deze vrees.
Om de kansen op aanvallen vanuit de lucht zoveel mogelijk te verminderen en de gevolgen van die aanvallen te beperken, moesten er maatregelen worden voorbereid en uitgevoerd. Elke gemeente werd aanbevolen een autoriteit of ambtenaar aan te wijzen als hoofd van de luchtbeschermingsdienst ter plaatse en hem op te dragen om voor de voorbereiding en uitvoering van de luchtbeschermingsdienst te zorgen.
In 1931 werd deze aanwijzing vervangen door de "Leidraad luchtbeschermingsdienst". Aangezien geen enkele gemeente met zekerheid voor luchtaanvallen gevrijwaard kon worden, was het raadzaam om in elke gemeente voorbereidingen voor de luchtbescherming te treffen. Deze leidraad poogde de burgemeesters de weg te wijzen bij de voorbereiding van de luchtbeschermingsdienst.
Zowel de aanwijzing alsook de leidraad hadden niet het gewenste resultaat en daarom werd in 1934 een populaire gids uitgegeven, getiteld "Organisatie, verduistering, alarmering" om opnieuw aandacht aan deze zaak te besteden. Desondanks werden er maar in enkele gemeenten een luchtbeschermingsdienst opgericht.
In 1936 werden de burgemeesters bij wet verplicht om maatregelen ter bescherming van de bevolking uit te voeren met betrekking tot:
-waarschuwing en alarmering;
-de taak van politie, brandweer, geneeskundige dienst, reinigingsdienst en andere gemeentelijke diensten;
-in de organisatie;
-organisatie van hulpdiensten;
-voorlichting van de bevolking en
-middelen van bescherming en ontsmetting.
Bij het koninklijk besluit van 15 augustus 1936 (Staatsblad, no. 347) werden er nadere voorschriften gegeven met betrekking tot de uitwerking van bovengenoemde maatregelen. De burgemeesters moesten de inrichting van een dienst ter uitvoering van deze maatregelen voorbereiden, een hoofd van dienst aanwijzen en zijn instructie vaststellen en de inrichting van hulpdiensten, plus het aanwijzen van de hoofden daarvan, voorbereiden.
Verder gaf de minister van Binnenlandse Zaken op 30 oktober 1936 de "Richtlijnen voor het samenstellen van het gemeentelijk luchtbeschermingsplan" uit. Dit plan vormde de grondslag voor de opbouw van het gehele stelsel van voorbereidende organisatorische maatregelen ter bescherming van de bevolking tegen luchtaanvallen. De algemene beginselen van de luchtbeschermingsdienst, zoals neergelegd in de "Leidraad luchtbeschermingsdienst", werden er in verwerkt. Deze beginselen moesten wel worden getoetst aan de plaatselijke omstandigheden van elke gemeente, zoals topografische gesteldheid, bebouwing, personele en materiële hulpbronnen.
De Nederlandsche Vereeniging voor Luchtbescherming (NVL) was een particulier initiatief en werd in 1933 in 's Gravenhage opgericht. De vereniging probeerde met behulp van alle burgemeesters in Nederland in iedere gemeente een plaatselijke afdeling op te richten.
Eind 1939 werd door de NVL en het Ministerie van Binnenlandse Zaken afgesproken dat de Vereniging voor Luchtbescherming zich voortaan zou beperken tot "de zelfbescherming achter de huisdeur".
De Nederlandse Vereniging voor Luchtbescherming stelde zich ten doel de zelfbescherming door de bevolking bij luchtaanvallen. Dit doel probeerde men te bereiken door het geven van trainingen, het organiseren van bijeenkomsten, demonstraties en tentoonstellingen. De contributie bedroeg minimaal 1 gulden per jaar. Bedrijven betaalden een hogere contributie. De vereniging was erg actief en organiseerde onder andere EHBO-cursussen en tentoonstellingen. Ook het ontruimen van scholen werd geoefend. Het bestuur plaatste in de kranten advertenties voor brandblussers en (onbrandbare) asbestplaten die werden aangeprezen als bescherming tegen brandbommen.
In 1949 werd, ter beloning van de duizenden vrijwilligers, de Herinneringsmedaille Luchtbescherming 1940-1945 ingesteld. Deze particuliere onderscheiding mocht, omdat de Minister van Defensie dat had bepaald, ook op uniformen van de Krijgsmacht worden gedragen.
Verschillende helmen gebruikt door de Bescherming Bevolking
De Bescherming Bevolking (BB) was een civiele beschermingsorganisatie die in 1952 werd opgericht om de Nederlandse bevolking in tijd van oorlog te kunnen beschermen. De organisatie was opgezet naar Engels model waar de civiele beschermingsorganisatie een belangrijke rol had gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog.
De taak die de overheid aan de Bescherming Bevolking had toebedeeld, was die van het verrichten van steun aan de bevolking onder bijzondere omstandigheden zoals de gevolgen van oorlogshandelingen, maar ook grootschalige rampenbestrijding. Ze kende onder meer een brandweer-, een eerste hulp- en een reddingsdienst. De BB werd ook belast met het voorlichten van de burgers. Begin jaren 50 ging men nog uit van een oorlog met conventionele wapens, maar vanaf de tweede helft van de jaren 50 werd duidelijk dat de Derde Wereldoorlog zeer waarschijnlijk met atoomwapens zou worden uitgevochten.
De BB had een kern van medewerkers in overheidsdienst en verder bestond de organisatie uit vrijwilligers. In 1956 telde de organisatie BB ruim 160.000 vrijwilligers. Er waren ongeveer 200.000 medewerkers nodig om de organisatie volledig te bemensen. Ondanks een intensieve wervingsactie lukte het niet om de organisatie compleet te krijgen.
Vanaf de jaren zeventig was er voortdurend sprake van bezuinigingen op de BB. Op 7 december 1981 deelde de Minister van Binnenlandse zaken mee dat de BB geleidelijk en gefaseerd zou worden opgedoekt. Formeel werd de BB op 11 juni 1986 opgeheven.
De B.B. was geen militaire organisatie, maar een organisatie van burgers om de bevolking hulp te verlenen. Op het hoogtepunt van de organisatie waren 165.000 mensen betrokken bij de activiteiten van de B.B. De organisatie is opgeheven als gevolg van de reorganisatie van de rampenbestrijding. De taken zijn overgedragen aan o.a. de Brandweer en het Rode Kruis. Na het opheffen van de B.B. in 1986 is de organisatie snel ontmanteld.
Onderscheidingstekens op helmen van de Bescherming Bevolking:
Gewestelijk commandant 3 brede blauwe biezen ondergrond wit
Provinciaal commandant 3 brede blauwe biezen ondergrond wit
Hoofd B.B. 3 brede blauwe biezen ondergrond wit
Plaatsvervangend H.B.B. 3 brede blauwe biezen ondergrond wit
Plaatselijk H.B.B. 2 brede blauwe biezen ondergrond wit
Wijkhoofd 2 geblokte blauwe biezen ondergrond wit
Plaatsvervangend Wijkhoofd 2 geblokte blauwe biezen ondergrond wit
Blokhoofd 1 geblokte blauwe bies ondergrond wit
Plaatsvervangend Blokhoofd 1 geblokte blauwe bies ondergrond wit
Commandant Brandweer 2 brede rode biezen ondergrond wit
Vak. Cdt. Brandweer 1 brede rode bies ondergrond wit
Wijkleider Brandweer 1 geblokte rode bies ondergrond wit
Peloton Cdt. Brandweer 1 brede zwarte bies ondergrond rood
Groeps Cdt. Brandweer ondergrond rood
Cdt. Geneeskundig Dienst 2 brede groene biezen ondergrond wit
Wijkleider Geneesk.Dienst 1 geblokte groene bies ondergrond wit
Pl. Cdt. Geneeskundige Dienst ondergrond lichtblauw
Arts Cdt. M.G.G. of M.G.T. ondergrond lichtblauw
Arts ondergrond lichtblauw
Cdt. Reddingsdienst 2 brede gele biezen ondergrond wit
Pel. Cdt. Reddingsdienst 1 brede zwarte bies ondergrond geel
Wijkleider Reddingsdienst 1 geblokte gele bies ondergrond wit
Redder Ploegleider ondergrond geel
Pionier Ploegleider ondergrond geel
Hoofd dienst sociale verz. 2 brede oranje biezen ondergrond wit
Vooroorlogse helmen m33 en m38 zijn op grote schaal doorgebruikt door de Bescherming Bevolking (BB) vanaf de jaren '50 van de vorige eeuw.
De helmen waren overgeverfd in een grijs-bruine kleur en voorzien van een naoorlogse binnenwerk. Er zijn verschillende varianten van deze naoorlogse binnenwerk, maar over het algemeen zijn zij rood-bruin van kleur.
Deze helmen worden vaak aangeboden als vooroorlogse helmen bestemd voor officieren, de zogenaamde 'Buiten model helmen'. Dat zijn ze zeer zeker niet.
U bent gewaarschuwd!